کتیرا
کتیرا کتیرا ترشحات صمغی خشک شده حاصل از چندین گونهٔ گیاه گون است. گونههای مولد کتیرای گون گیاهان کوچکی ارتفاع یک متر و بومی آسیای صغیر، ایران، سوریه و یونان هستند. ایران بزرگترین صادرکننده کتیرا در جهان میباشد، در ادامه مقاله خواص دارویی کتیرا اشاره خواهیم کرد و به شما خواهیم گفت صمغ کتیرا چگونه بهره برداری می شود. در اثر خراش دادن […]
توضیحات
کتیرا
کتیرا ترشحات صمغی خشک شده حاصل از چندین گونهٔ گیاه گون است.
گونههای مولد کتیرای گون گیاهان کوچکی ارتفاع یک متر و بومی آسیای صغیر، ایران، سوریه و یونان هستند.
ایران بزرگترین صادرکننده کتیرا در جهان میباشد، در ادامه مقاله خواص دارویی کتیرا اشاره خواهیم کرد و به شما خواهیم گفت صمغ کتیرا چگونه
بهره برداری می شود.
در اثر خراش دادن ساقه گیاه جدار سلولهای اشعه مرکزی و سلولهای پارانشیمی با جذب آب به تدریج بدل به صمغ می شود، فشار تولید شده سبب رانده
شدن صمغ به طرف شکاف می گردد.
صمغ در مجاورت هوا در اثر تبخیر آب به تدریج سخت می گردد. شکل محصول خشک شده بستگی به نوع شکافی که بر روی ساقه ایجاد شده است دارد.
آن روز که از مواد پاک کننده امروزی خبری نبود، سدر و کتیرا، در حیات بهداشتی جامعه، نقش عمدهای داشتند.
هرچند که برای کتیرا ، زمینههای استفاده دیگری نیز وجود داشت.
این صمغ گیاهی گونه های مختلفی دارد که به صورت درختچه یا گیاهان علفی چند ساله در ایران به طور کلی آنها را گون مینامند.
در متون طب سنتی این گیاهان با نامهای عربی «محلب العقاب» و «اصابع الغروس» معرفی شده اند.
از تعداد زیادی از آنها صمغ کتیرا استخراج میشود که از نظر اقتصادی بسیار اهمیت دارند، زیرا کتیرا مورد مصرف دارویی و صنعتی فراوانی دارد.
بعضی از این گیاهان به علت جذب ماده سلنیوم از خاک سمی هستند و با پی بردن به وجود سلنیوم در این گیاهان به وجود اورانیوم در محل رویش آنها پی
میبرد.
شیوه بهره برداری کتیرا
کتیرا صمغی است که از ساقه گون بر اثر فعالیت مکانیکی انسان بر روی آن به بیرون تراوش میکند.
شروع بهره برداری معمولاً از اواخر فصل بهار است و شصت روز (تا اوایل شهریور ماه) ادامه دارد.
بهره برداران ابتدا اطراف ساقه گیاه گون را خالی میکنند و سپس با تیغهای مخصوصی برش موازی با ساقه (موازی با آوندهای آبکش) ایجاد میکنند.
شیر گیاه گون (کتیرا) پس از چند روز به مرور بر اثر برشی که به ساقه وارد شده به بیرون تراوش میکند و شیره در معرض نور آفتاب، آب خود را از دست
میدهد و سفت میشود.
بهره برداران بیست و یک روز پس از برش به جمع آوری کتیرا میپردازند و این عمل را مجدداً تکرار میکنند.
کتیرا به دو نوع مفتولی و خرمنی تقسیم میشود که عمده تولید کتیرای شهرستان اقلید از نوع خرمنی است ولی به دلیل دشواری کار از تولید این محصول
در استان کم شده که با تمهیدات لازم میتوان میزان تولید را به میزان در خور توجهی افزایش داد.
کتیرا ۱۰ تا ۱۵ درصد آب، ۳ تا ۴ درصد مواد معدنی و ۳ درصدنشاسته دارد.
در کتیرا به طور کلی دو نوع ماده مؤثر وجود دارد، یکی مادهای است محلول در آب به نام تراگاکانتین و دیگری غیرقابل حل در آب که باسورین گفته میشود.
تراگاکانتین متشکل از اسید گالاکتورونیک است که به قندهای گالاکتوز و کسیلوز متصل است.
خواص دارویی کتیرا:
یکی از مهم ترین خواص دارویی کتیرا استفاده از آن به عنوان یک شوینده طبیعی و گیاهی برای موهاست.
کتیرا به حالت دادن و نرم کردن موی سر و درمان شوره کمک می کند.
برای رفع خلط سینه و سرفه و خشکی سینه گرفتگی صدا و نیز تقویت روده و معده و تسکین درد کلیه و مثانه و برای رفع اسهال مفید است زیرا غلیظ کننده
ترشحات رقیق گوارشی است.
مالیدن آن به پوست موجب رفع خارش شده، در برطرف کردن کک و مک و شکافتگی لب ها و نیز در نرم کردن پوست موثر است.
مخلوط کتیرا با نوره (ماده موبر) و گوگرد برای رفع جرب و خارش موثر است.
مخلوط کتیـرا با سرکه برای برطرف کردن خال ها و لکه سیاه ماه گرفتگی روی پوست و لک پیس مفید می دانند.
لعاب آن در صاف شدن موی سر اثر مفید دارد. امروزه علاوه بر موارد گفته شده در صنعت و به عنوان ژل برای حالت دادن و تقویت موی سر مصرف دارد.
نوعی گون به نام گون قرمز (قزل گون) برای تقویت موی سر مفید است میوه این گیاه قرمز و ساقه اش سیاه می باشد که در دامنه کوه های نواحی
ولنجک تهران هم می روید.
چاق شدن صورت
برای چاق شدن صورت دو لیوان شیر را گرم کنید سپس پنج گرم پودر کتیرا و دو قاشق مربا خوری عسل را به آن اضافه کنید مخلوط کنید تا مخلوط
یکنواختی به دست آید.
بیست و یک روز، قبل و بعد از ظهر این مخلوط را میل کنید تا به پر شدن صورتتان کمک کند.
